سنجش و ارزیابی در نظام آموزش معماری با تأکید بر یادگیری مبتنی بر تیم و ارزشیابی همتایان

آموزش معماری یکی از موضوعات مهم و کلیدی در جریان رشد و شکوفایی معماری در ایران و ترسیم آینده معماری ایران و جهان به شمار می آید. پرورش خلاقیت و روحیه انتقادی دانشجویان در ارائه طرح های معماری و ارزیابی دقیق و صحیح آن، دارای پیچیدگی های خاصی بوده، و عدم توجه کافی به عوام لجنبی مؤثر و تأثیرگذار بر ارزیابی، شیوه های جاری آموزش و قضاوت را با چالش های اساسی مواجه ساخته است که ماحصل این مسائل عمل و حرفه معماری را متأثر ساخته است. انواع روش های آموزشی در کلاس درس دوره های معماری نتایج متفاوتی را حاصل می کند، اما آنچه که امروزه در اغلب کلاس های معماری رایج است، استفاده از روش های مبتنی بر تیم است. یادگیری مبتنی بر تیم نوعی راهبرد آموزشی است که با هدف ارتقای کیفیت یادگیری در دانشجویان از طریق افزایش مهارت حل مسأله اطمینان از حضور دانشجویان در کلاس درس با آمادگی قبلی، ایجاد کلاسی پر انرژی و غیره ارائه گردیده است که بخشی از مقاله حاضر به مناسب سازی این روش برای کاربرد در کلاس های آموزشی معماری پرداخته است. ارزیابی دانشجویان در محیط های آموزشی از گذشته مورد استفاده مراکز آموزشی قرار داشته و در اغلب دانشگاه ها به صورت امری معمول و در برخی به صورت اجباری سالیانه انجام می پذیرد. ارزیابی به طور کلی به یافته های خود متکی بوده و مستلزم نوعی داوری درباره مؤثر بودن، ثمربخشی اجتماعی و مطلوب بودن فرآیند یا برنامه و نهایتاً فرآورده بر حسب اهداف و ارزش های تعیین شده می باشد. ارزیابی پروژه ها باید به نحوی انجام پذیرد که تأثیر عوامل اغتشاشگر، نظیر جو مناسبات اجتماعی، سیاسی و مدیریتی برآن به حداقل ممکن برسد و فقط ملاک های علمی و عملی و حرفه ای ملحوظ شود. ماهیت متفاوت رشته معماری نسبت به سایر رشته ها باعث می شود که معیارهایی که برای قضاوت طرح ها در این رشته به کار می روند، صد در صد ثابت و بدون تغییر نباشند. از طرفی نقش غیرقابل انکار عوامل انسانی در داوری طرح ها باعث می شود که همواره درصدی از انحراف نسبت به معیارها با توجه به سلایق هیأت قضاوت وجود داشته باشد. بر همین اساس، در بخش دیگری، مقاله به معرفی روش ارزشیابی همتایان به عنوان رویکردی مطلوب در نحوه سنجش آثار معماری از یک سو و از دیگر سو به عنوان مناس بترین روش ارزیابی در رویکرد آموزشی مبتنی بر تیم پرداخته است.